Ыйгарым укуктуу банктар банктык коштоого даяр эмес деген нааразычылыктар көп. Бул багытта кандай иштер аткарылып жатат?

Ооба, бул Кыргыз Республикасындагы таптакыр жаңы долбоор экенин эске алсак, жыл башында бир аз кыйынчылыктар болгон. Бирок бүгүнкү күндө 3 ыйгарым укуктуу банкта тең ресурстар активдештирилип, башкы кеңселерде гана эмес, ар бир аймактык филиалда кызматкерлер окутулуп, расмий түрдө жооптуу кызматкерлер дайындалды.

Катышуучулар үчүн келишимдерди банктык коштоо үчүн ыйгарым укуктуу банктардын кызматы канча турат?

Ыйгарым укуктуу банктар тарабынан контракттарды банктык камсыздоо сатып алуучу уюмдар үчүн да, берүүчүлөр үчүн да акысыз жүзөгө ашырылат. Банктар прейскурант боюнча эсептешүү жана кассалык операциялар үчүн гана акы ала алышат.

Кыргыз Республикасынын бюджети контракттарды банктык камсыздоодо кошумча жүктү тартабы?

Мамлекеттик сатып алуулардагы контракттарды банктык колдоону колдонууда Кыргыз Республикасынын мамлекеттик бюджети кошумча финансылык жүктү тартпайт.

Контракттарды банктык коштоодо  Газпромбанктын ролу кандай?

2021-жылдын 22-ноябрында Кыргыз Республикасынын Финансы министрлиги менен “Газпромбанк” ААК банктык контракттарды коштоо жаатында кызматташуу жөнүндө Меморандумга кол коюшту. Ага ылайык, «Газпромбанк» ААК контракттарды банктык колдоону ишке ашыруу боюнча консультациялык, методикалык, технологиялык жана эксперттик колдоо көрсөтөт.

Белгилей кетсек, биз улуттук методологиянын негизинде алдыңкы тажрыйбаны өздөштүрүп жатабыз.

Контракттарды банктык колдоонун жол-жоболорун жөнөкөйлөтүү боюнча кандай иштер жүргүзүлүүдө?

Финансы министрлиги сатып алуучу уюмдардын жана жеткирүүчүлөрдүн тобокелдиктерин минималдаштырууга багытталган иш-чаралардын комплексин көрүүдө. Контракттарды банктык колдоону ишке ашырууда карама-каршы тараптар жок экенин түшүнүү абдан маанилүү. Каржы министрлиги диалогго жана конструктивдүү биргелешкен ишке ар дайым даяр.

Жыйындар Финансы министрлигинин жетекчилигинин жана берүүчүлөрдүн катышуусунда өткөрүлүүдө. Жолугушууда Финансы министри А.К. Бакетаев, 5 активдүү берүүчүнүн, Финансы министрлигинин, Финансы министрлигинин Мамлекеттик сатып алуулар департаментинин жооптуу кызматкерлеринен, салык кызматынын жана Мамкурулуштун өкүлдөрүнөн турган ведомстволор аралык жумушчу топ түзүү чечими кабыл алынды.

Бүгүнкү күндө Финансы министринин буйругу менен түзүлгөн бул Жумушчу топ накталай акча каражаттарын алуу жол-жоболорун жөнөкөйлөштүрдү, контракттарды банктык коштоого түздөн-түз тиешеси жок, бирок кароону талап кылган бир катар көйгөйлөрдү аныктады. Бул иш улантылат.

Банктык контракттарды коштоо эрежелери боюнча окутуу тренинги кандай форматта өткөрүлөт?

Ошондой эле, ушул жылдын башынан бери Финансы министрлигинин Окуу борбору тарабынан сатып алуучу уюмдар жана жеткирүүчүлөр үчүн айына эки жолу үзгүлтүксүз окуу семинарлары өткөрүлүп келет.

Ошентип, 1400 студент оффлайн форматында, 770 студент онлайн режиминде окутулду. Райондук борборлордо жер-жерлерде семинарлар уюштурулууда. Муну менен катар жер-жерлерде Финансы министрлигинин аймактык бөлүмдөрүнүн кызматкерлери түшүндүрүү иштерин жүргүзүүдө.

Контракттык бакнтык коштоо менен түзүлгөн келишимдер барбы, алдын ала жыйынтыктар кандай?

Контракттарды банктык коштоону ишке ашыруу процессинде аткарылган контракттардын саны бүгүнкү күнгө ийгиликтүү буткөн келишимдердин саны 41 түздү, анын ичинде:

«РСК Банк» ААКсы – 8 келишим, 26,9 млн.сом

«Айыл Банк» ААК - 9 келишим, 56,6 млн.сом

«Керемет Банк» ААК - 24 келишим, 148,7 млн.сом

Аякталган келишимдер төмөнкү багыттар боюнча аткарылды:

• Тамак-аш менен камсыздоо

• Имараттарды жана курулмаларды капиталдык оңдоо

• Жолдорду, тротуарларды куруу жана оңдоо

• Парктын аймактарын иретке келтирүү

• Медициналык жабдууларды, протездерди камсыздоо ж.б.

Жакында эле КР Куруучулар ассоциациясы өлкө жетекчилигине кайрылуу жасаган. Бул тууралуу эмне айткыңыз келет?

Биринчиден, контракты банктык коштоо - жаза эмес. Бул мамлекет менен бизнестин ортосундагы өз ара ишенимдин таптакыр жаңы системасын курууга мүмкүнчүлүк. Ыйгарым укуктуу банктар көз карандысыз финансылык институттар болуп, бул процессте арбитр катары чыгышат.

Контракттарды банктык коштоо процессинде ар кандай бузуулар гана эмес, ошондой эле учурдагы баа моделинин кемчиликтери да ачыкка чыгат. Ошентип, мамлекеттин, бизнестин жана коомдун кызыкчылыктарынын ортосунда тең салмактуулукка жетишүүгө болот. Чынында эле, акыр-аягы, мамлекеттик сатып алуулар системасынын негизги милдети коомдук маанилүү демилгелерди ишке ашыруу болуп саналат, бул коомдун жыргалчылыгы үчүн жасалып жатат. Мисалы, объекттин реалдуу баасы 50 миллион сом болсо, ал 100 миллион сомго курулуп жатса, бул эмнени билдирет? Бул эки объекттин ордуна бирөө курулат дегенди билдирет. Экинчи жагынан, объекттин реалдуу баасы 100 миллион сом болсо, келишим 50 миллион сом болсо, бул эмнени билдирет? Бул подрядчы жоготуулардын ордун толтуруунун башка жолдорун издейт, ошону менен катар башка, пайдалуураак объектилерди алуу, казандыкта иштөө дегенди билдирет. Эртеби-кечпи, мындай казан ыкмасы ишке ашпай, узак мөөнөттүү курулуш пайда болот.

Ишкерлерди кирешеден ажыратуу милдети жок, мамлекеттик сатып алуулар системасын адилеттүү жана ачык-айкын кылуу милдети турат. Банктык коштоо 8 айдан бир аз ашык убакыттан бери иштеп жатат жана биз эмнени көрүп жатабыз? Бир жагынан тарифтер жана баа түзүү ыкмалары менен айкын көйгөйлөр, ал эми өтө чоң маржа, экинчи жагынан, акча каражаттарын каалаган ыкма менен накталай акчага алуу аракеттери. Биз бул көйгөйлөр менен күрөшүп, аларды чечебиз. Финансылык сабаттуулукту жогорулатуу жана финансылык тартипти сактоо зарыл. Кээ бирөөлөр – кийинкиге калтыралы, жокко чыгаралы, ойлонолу. Бирок быйыл банктык колдоону баштабаганыбызда, эч нерсе көрбөй калмакпыз, мындан аркы иш-аракеттердин предмети болмок эмес. Баары жакшы жашагыбыз келет дейт, бирок бул үчүн көбү эч нерсе кылгысы келбейт.

Шилтеме:

Контракты банктык коштоо менен контрактарды аткарууда Мамлекеттик сатып алуулар жөнүндө” Кыргыз Республикасынын мыйзамына өзгөртүүлөр киргизилди (3,12 жана 49-беренелери), Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинети 2022-жылдын                             27-сентябрында №522 “Мамлекеттик сатып алуулар чөйрөсүндө контрактты банктык коштоону жүзөгө ашыруу жөнүндө” токтомун  жана Кыргыз Республикасынын Финансы министрлиги тарабынан 2022-жылдын 28-октябрында №169-б “Мамлекеттик сатып алуулар чөйрөсүндө контрактты банктык коштоону киргизүү боюнча иш-чаралар жөнүндө” бекитилген буйругун колдонуу зарыл.